Wymagania przedmiotowe


        • KLASA 7

           

          Dział 1. Substancje i ich przemiany

           

          Ocena dopuszczająca [1]

          Uczeń:

          – zalicza chemię do nauk

          przyrodniczych

          – stosuje zasady bezpieczeństwa

          obowiązujące w pracowni

          chemicznej

          – nazywa wybrane elementy szkła

          i sprzętu laboratoryjnego oraz

          określa ich przeznaczenie

          – zna sposoby opisywania

          doświadczeń chemicznych

          – opisuje właściwości substancji

          będących głównymi składnikami

          produktów stosowanych na co

          dzień

          – definiuje pojęcie gęstość

          – podaje wzór na gęstość

          – przeprowadza proste obliczenia

          z wykorzystaniem pojęć masa,

          gęstość, objętość

          – wymienia jednostki gęstości

          – odróżnia właściwości fizyczne od

          chemicznych

          – definiuje pojęcie mieszanina

          substancji

          – opisuje cechy mieszanin

          jednorodnych i niejednorodnych

          – podaje przykłady mieszanin

          – opisuje proste metody rozdzielania

          mieszanin na składniki

          – definiuje pojęcia zjawisko fizyczne

          i reakcja chemiczna

          – definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny

          – dzieli substancje chemiczne na proste i złożone oraz na pierwiastki i związki chemiczne

          – podaje przykłady związków chemicznych

          – dzieli pierwiastki chemiczne na metale i niemetale

          – podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali)

          – odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości

          – posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Br, Cu, Al, Pb, Ag, Ba, I)

           

          Ocena dostateczna [1 + 2]

           

          Uczeń: – omawia, czym zajmuje się chemia – wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom – wyjaśnia, czym są obserwacje, a czym wnioski z doświadczenia – przelicza jednostki (masy, objętości, gęstości) – wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się od substancji – opisuje właściwości substancji – wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin na składniki – sporządza mieszaninę – dobiera metodę rozdzielania mieszaniny na składniki – opisuje i porównuje zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną – projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną – definiuje pojęcie stopy metali – podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka – wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli chemicznych – rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne – wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną

           

          Ocena dobra [1 + 2 + 3]

           

          Uczeń: – podaje zastosowania wybranego szkła i sprzętu laboratoryjnego – identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwość – podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny na składniki – wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie – projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski – wskazuje w podanych przykładach reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne – wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny – wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym – odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne – opisuje doświadczenia wykonywane na lekcji – przeprowadza wybrane doświadczenia

           

          Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]

           

          Uczeń: – omawia podział chemii na organiczną i nieorganiczną – projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i formułuje wnioski) – przeprowadza doświadczenia z działu Substancje i ich przemiany – projektuje i przewiduje wyniki doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy

           

          Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

           

          Uczeń: - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o korozji i sposobach zabezpieczania produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem

           

           

          Dział 2. Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają

           

          Ocena dopuszczająca [1]

          Uczeń:

          – opisuje skład i właściwości

          powietrza

          – określa, co to są stałe i zmienne

          składniki powietrza

          – opisuje właściwości fizyczne

          i chemiczne tlenku węgla(IV) oraz

          właściwości fizyczne gazów

          szlachetnych

          – podaje, że woda jest związkiem

          chemicznym wodoru i tlenu

          – tłumaczy, na czym polega zmiana

          stanu skupienia na przykładzie

          wody

          – definiuje pojęcie wodorki

          – określa znaczenie powietrza

          – podaje, jak można wykryć tlenek

          węgla(IV)

          – określa, jak zachowują się substancje

          higroskopijne

          – omawia, na czym polega spalanie

          – definiuje pojęcia substrat i produkt

          reakcji chemicznej

          – wskazuje substraty i produkty

          reakcji chemicznej

          – określa, co to są tlenki i zna ich

          podział

          – wskazuje różnicę między reakcjami

          egzo- i endotermiczną

          – podaje przykłady reakcji egzo-

          i endotermicznych

          – wymienia niektóre efekty

          towarzyszące reakcjom chemicznym

           

          Ocena dostateczna [1 + 2]

          Uczeń: – projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów – wymienia stałe i zmienne składniki powietrza – oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej – opisuje, jak można otrzymać tlen – podaje przykłady wodorków niemetali – podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem) – definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna – planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc – opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie – wymienia właściwości wody – wyjaśnia pojęcie higroskopijność – zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej – wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne – podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem) − opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV) – definiuje pojęcia reakcje egzo- i endotermiczne

           

          Ocena dobra [1 + 2 + 3]

          Uczeń: – określa, które składniki powietrza są stałe, a które zmienne – wykonuje obliczenia dotyczące zawartości procentowej substancji występujących w powietrzu – wykrywa obecność tlenku węgla(IV) – projektuje doświadczenia, w których otrzyma tlen, tlenek węgla(IV), wodór – projektuje doświadczenia, w których zbada właściwości tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru – zapisuje słownie przebieg różnych reakcji chemicznych – wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu – omawia sposoby otrzymywania wodoru – podaje przykłady reakcji egzo- i endotermicznych – zalicza przeprowadzone na lekcjach reakcje do egzo- lub endotermicznych

           

          Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]

          Uczeń: – otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym – wymienia różne sposoby otrzymywania tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru – projektuje doświadczenia dotyczące powietrza i jego składników – uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu – uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru – identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych

           

          Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

          Uczeń: - odczytuje informacje o właściwościach tlenu i wodoru i ich zastosowań - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o zastosowaniach gazów szlachetnych - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o źródłach, rodzajach i skutkach zanieczyszczeń powietrza, oraz o sposobach postępowania pozwalających chronić powietrze przed zanieczyszczeniami - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o przyczynach i skutkach spadku ozonu w stratosferze ziemskiej oraz sposobach zapobiegania powiększaniu się „dziury ozonowej” - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o powstawaniu kwaśnych opadów

           

          Dział 3. Atomy i cząsteczki

           

          Ocena dopuszczająca [1]

          Uczeń:

          – definiuje pojęcie materia

          – definiuje pojęcie dyfuzji

          – opisuje ziarnistą budowę materii

          – opisuje, czym atom różni się od

          cząsteczki

          – definiuje pojęcia: jednostka masy

          atomowej, masa atomowa, masa

          cząsteczkowa

          – opisuje i charakteryzuje skład

          atomu pierwiastka chemicznego

          (jądro – protony i neutrony,

          powłoki elektronowe – elektrony)

          – wyjaśnia, co to są nukleony

          – definiuje pojęcie elektrony

          walencyjne

          – wyjaśnia, co to są liczba atomowa,

          liczba masowa

          – ustala liczbę protonów i

          neutronów w jądrze atomowym

          oraz liczbę elektronów w atomie

          danego pierwiastka chemicznego,

          gdy znane są liczby atomowa

          i masowa

          – podaje, czym jest konfiguracja

          elektronowa

          – definiuje pojęcie izotop

          – opisuje układ okresowy

          pierwiastków chemicznych

          – podaje treść prawa okresowości

          – odczytuje z układu okresowego

          podstawowe informacje

          o pierwiastkach chemicznych

          – określa rodzaj pierwiastków (metal,

          niemetal) i podobieństwo

          właściwości pierwiastków w grupie

           

          Ocena dostateczna [1 + 2]

          Uczeń: – planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii – wyjaśnia zjawisko dyfuzji – opisuje pierwiastek chemiczny jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej Z – wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru – korzysta z układu okresowego pierwiastków chemicznych – wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków chemicznych – podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) – zapisuje konfiguracje elektronowe – rysuje modele atomów pierwiastków chemicznych – określa, jak zmieniają się niektóre właściwości pierwiastków w grupie i okresie

           

          Ocena dobra [1 + 2 + 3]

          Uczeń: – wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym – korzysta z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych – oblicza maksymalną liczbę elektronów w powłokach – zapisuje konfiguracje elektronowe – rysuje uproszczone modele atomów – określa zmianę właściwości pierwiastków w grupie i okresie

           

          Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]

          Uczeń: – wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych

           

          Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

          Uczeń: – wyszukuje informacje na temat zastosowań izotopów

           

           

          Dział 4. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych

           

          Ocena dupuszczająca:

          Uczeń:

          – wymienia typy wiązań

          chemicznych

          – podaje definicje: wiązania

          kowalencyjnego, wiązania jonowego

          – definiuje pojęcia: jon, kation,

          anion

          – definiuje pojęcie elektroujemność

          – posługuje się symbolami

          pierwiastków chemicznych

          – podaje, co występuje we wzorze

          elektronowym

          – odróżnia wzór sumaryczny od

          wzoru strukturalnego

          - na przykładzie cząsteczek o

          budowie kowalencyjnej: H2, Cl2,

          N2, CO2, H2O, HCl, NH3, CH4,

          zapisuje wzory sumaryczne i

          strukturalne tych cząsteczek

          - wskazuje jony z atomów na

          przykładach: Na, Mg, Al, O, Cl, S

          - wskazuje jony w związkach o

          budowie jonowej (np. NaCl,

          MgO)

          – definiuje pojęcie wartościowość

          – podaje wartościowość

          pierwiastków chemicznych w stanie

          wolnym

          – odczytuje z układu okresowego

          maksymalną wartościowość

          pierwiastków chemicznych

          względem wodoru i tlenu grup 1,

          2 i 13−17

          – wyznacza wartościowość

          pierwiastków chemicznych na

          podstawie wzorów sumarycznych

          – zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych – określa na podstawie wzoru liczbę atomów pierwiastków w związku chemicznym – interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np.: H2, 2H, 2H2 itp. – ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych – ustala na podstawie nazw wzory sumaryczne prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych – wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej – podaje treść prawa zachowania masy

           

          Ocena dostateczna:

          Uczeń: – opisuje rolę elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów – odczytuje elektroujemność pierwiastków chemicznych – określa rodzaj wiązania w prostych przykładach cząsteczek − podaje przykłady substancji o wiązaniu kowalencyjnym i substancji o wiązaniu jonowym – określa wartościowość na podstawie układu okresowego pierwiastków – zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych – podaje nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru – określa wartościowość pierwiastków w związku chemicznym – zapisuje wzory cząsteczek, korzystając z modeli – wyjaśnia znaczenie współczynnika stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego – wyjaśnia pojęcie równania reakcji chemicznej – odczytuje proste równania reakcji chemicznych – zapisuje równania reakcji chemicznych − dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych

           

          Ocena dobra:

          Uczeń: – określa typ wiązania chemicznego w podanym przykładzie – wyjaśnia różnice między typami wiązań chemicznych – opisuje, jak wykorzystać elektroujemność do określenia rodzaju wiązania chemicznego w cząsteczce – wykorzystuje pojęcie wartościowości – nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory na podstawie ich nazw – zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych – przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej

           

          Ocena bardzo dobra:

          Uczeń: – wykorzystuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązania w podanych substancjach – uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że masa substratów jest równa masie produktów – wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym – zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności

           

          Ocena celująca:

          – wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności)

           

          Dział 5. Woda i roztwory wodne

           

           

          Ocena dopuszczająca:

          Uczeń:

          – charakteryzuje rodzaje wód

          występujących w przyrodzie

          – wymienia stany skupienia wody

          – nazywa przemiany stanów skupienia

          wody

          – opisuje właściwości wody

          – zapisuje wzory sumaryczny

          i strukturalny cząsteczki wody

          – definiuje pojęcie dipol

          – identyfikuje cząsteczkę wody jako

          dipol

          – wyjaśnia podział substancji na

          dobrze, średnio oraz trudno

          rozpuszczalne w wodzie

          − podaje przykłady substancji,

          które rozpuszczają się i nie

          rozpuszczają się w wodzie

          – wyjaśnia pojęcia: rozpuszczalnik

          i substancja rozpuszczana

          – projektuje doświadczenie dotyczące

          rozpuszczalności różnych substancji

          w wodzie

          – definiuje pojęcie rozpuszczalność

          – wymienia czynniki, które wpływają

          na rozpuszczalność substancji

          – określa, co to jest krzywa

          rozpuszczalności

          – odczytuje z wykresu

          rozpuszczalności rozpuszczalność

          danej substancji w podanej

          temperaturze

          – wymienia czynniki wpływające na

          szybkość rozpuszczania się substancji

          stałej w wodzie

          – definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid i zawiesina – podaje przykłady substancji tworzących z wodą roztwór właściwy, zawiesinę, koloid – definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony, roztwór rozcieńczony – definiuje pojęcie krystalizacja – podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie – definiuje stężenie procentowe roztworu – podaje wzór opisujący stężenie procentowe roztworu – prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu

           

          Ocena dostateczna:

          Uczeń: – opisuje budowę cząsteczki wody – wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna – wymienia właściwości wody zmieniające się pod wpływem zanieczyszczeń – planuje doświadczenie udowadniające, że woda: z sieci wodociągowej i naturalnie występująca w przyrodzie są mieszaninami – proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą – tłumaczy, na czym polegają procesy mieszania i rozpuszczania – określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem – charakteryzuje substancje ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie – planuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie – porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze – oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej objętości wody w podanej temperaturze – podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe – podaje przykłady substancji, które

          nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy lub zawiesiny – wskazuje różnice między roztworem właściwym a zawiesiną – opisuje różnice między roztworami: nasyconym i nienasyconym – przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu tak, aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu – oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu – wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym, np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej

           

          Ocena dobra:

          Uczeń: – wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody – wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody – określa właściwości wody wynikające z jej budowy polarnej – przedstawia za pomocą modeli proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru – podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie – wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie – posługuje się wykresem rozpuszczalności – wykonuje obliczenia z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności – oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego stężenie procentowe – prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęcia gęstości – oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) – wymienia czynności prowadzące do sporządzenia określonej objętości roztworu o określonym stężeniu

           

          Ocena bardzo dobra:

          Uczeń: – proponuje doświadczenie udowadniające, że woda jest związkiem wodoru i tlenu – określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody – porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych – wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony – rozwiązuje z wykorzystaniem gęstości zadania rachunkowe dotyczące stężenia procentowego – oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze procentowym – sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym

           

          Ocena celująca:

          Uczeń: – podaje sposoby zmniejszenia lub zwiększenia stężenia roztworu – oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zatężenie i rozcieńczenie roztworu – oblicza stężenie roztworu powstałego po zmieszaniu roztworów tej samej substancji o różnych stężeniach – opisuje różnice między roztworami: rozcieńczonym i stężonym

           

          Dział 6. Tlenki i wodorotlenki

           

           

          Ocena dopuszczająca:

          Uczeń:

          – definiuje pojęcie katalizator

          – definiuje pojęcie tlenek

          – podaje podział tlenków na tlenki

          metali i tlenki niemetali

          – zapisuje równania reakcji

          otrzymywania tlenków metali

          i tlenków niemetali

          – wymienia zasady BHP dotyczące

          pracy z zasadami

          – definiuje pojęcia wodorotlenek

          i zasada

          – odczytuje z tabeli

          rozpuszczalności, rozpuszczalność

          wodorotlenków w wodzie

          – opisuje budowę wodorotlenków

          – zna wartościowość grupy

          wodorotlenowej

          – rozpoznaje wzory

          wodorotlenków

          – zapisuje wzory sumaryczne

          wodorotlenków: NaOH, KOH,

          Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2

          – definiuje pojęcia: elektrolit,

          nieelektrolit

          − definiuje pojęcia: dysocjacja

          elektrolityczna (jonowa), wskaźnik

          – wymienia rodzaje odczynów

          roztworów

          – podaje barwy wskaźników

          w roztworze o podanym odczynie

          – wyjaśnia, na czym polega

          dysocjacja elektrolityczna

          (jonowa) zasad

          – zapisuje równania dysocjacji

          elektrolitycznej (jonowej) zasad

          (proste przykłady)

          − podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) – odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników – rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada

           

          Ocena dostateczna:

          Uczeń: – podaje sposoby otrzymywania tlenków – podaje wzory i nazwy wodorotlenków – wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają – wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków – zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu i wapnia – wyjaśnia pojęcia woda wapienna – odczytuje proste równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad – definiuje pojęcie odczyn zasadowy – bada odczyn – zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń

           

          Ocena dobra:

          Uczeń: – wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada – wymienia przykłady wodorotlenków i zasad – wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność – wymienia poznane tlenki metali, z których otrzymać zasady – zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu lub wapnia – planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie – zapisuje i odczytuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad – określa odczyn roztworu zasadowego – opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) – opisuje zastosowania wskaźników – planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym

           

          Ocena bardzo dobra:

          Uczeń: – planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także trudno rozpuszczalne w wodzie – zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków – identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji – odczytuje równania reakcji chemicznych

           

          Ocena celująca:

          Uczeń: - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach i wynikających z nich zastosowań wodorotlenków sodu, potasu i wapnia - wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach fizycznych i zastosowaniach wybranych tlenków

           

      • KLASA 8

         

         

         

        VII. Kwasy


         

        Ocena dopuszczająca

        [1]

        Ocena dostateczna

        [1 + 2]

        Ocena dobra

        [1 + 2 + 3]

        Ocena bardzo dobra

        [1 + 2 + 3 + 4]

        Ocena celująca

        [ 1 + 2 + 3 + 4 + 5]

        Uczeń:

        • wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami

        • zalicza kwasy do elektrolitów

        • definiuje pojęcie kwasy

        • opisuje budowę kwasów

        • opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych

        • zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4

        • podaje nazwy poznanych kwasów

        • wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu

        • wyznacza wartościowość reszty kwasowej

        • wyjaśnia, jak można otrzymać kwas chlorowodorowy, fosforowy(V)

        • wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy

        • stosuje zasadę rozcieńczania kwasów

        • wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna (jonowa) kwasów

        • definiuje pojęcia: jon, kation i anion

        • zapisuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów (proste przykłady)

        • wymienia rodzaje odczynu roztworu

        • wymienia poznane wskaźniki

        • określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów

        • rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników

        Uczeń:

        • udowadnia, dlaczego w nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość

        • wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów

        • wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy

        • wskazuje przykłady tlenków kwasowych

        • wyjaśnia pojęcie dysocjacja elektrolityczna

        • zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów

        • nazywa kation H+ i aniony reszt kwasowych

        • określa odczyn roztworu (kwasowy)

        • zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń

        • posługuje się skalą pH

        • bada odczyn i pH roztworu

        Uczeń:

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu

        • wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność

        • projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy

        • wymienia poznane tlenki kwasowe

        • wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)

        • zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów

        • zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej w formie stopniowej dla H2S, H2CO3

        • opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

        • interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny)

        • opisuje zastosowania wskaźników

        • planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym

        Uczeń:

        • nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie)

        • projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy

        • identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji

        • odczytuje równania reakcji chemicznych

        • planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku)

        • opisuje reakcję ksantoproteinową

        Uczeń:

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o powstawaniu i skutkach kwaśnych opadów oraz o sposobach ograniczających ich powstawanie

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o właściwościach i wynikających z nich zastosowań niektórych kwasów, np. HCl, H2SO4

         

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

        VIII. Sole


         

        Ocena dopuszczająca

        [1]

        Ocena dostateczna

        [1 + 2]

        Ocena dobra

        [1 + 2 + 3]

        Ocena bardzo dobra

        [1 + 2 + 3 + 4]

        Ocena celująca

        [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

        Uczeń:

        • opisuje budowę soli

        • tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków)

        • wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli

        • tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady)

        • tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia)

        • wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych

        • definiuje pojęcie dysocjacja elektrolityczna (jonowa) soli

        • dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie

        • ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

        • zapisuje równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady)

        • podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli (proste przykłady)

        • opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + wodorotlenek, metal + kwas, tlenek metalu + kwas)

        • zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

        • definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa

        • odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej

        • określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej

        Uczeń:

        • wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli

        • podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)

        • zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej

        • podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli

        • odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

        • korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady)

        • zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej soli

        • dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności chemicznej metali)

        • opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym)

        • zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji

        Uczeń:

        • tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V))

        • zapisuje i odczytuje równania dysocjacji elektrolitycznej soli

        • otrzymuje sole doświadczalnie

        • wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania soli

        • ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas  sól + wodór

        • projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH)

        • swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

        • projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje średnio i trudno rozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych

        • zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji średnio i trudno rozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych)

        • podaje przykłady soli występujących w przyrodzie

        • opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

        Uczeń:

        • wymienia metody otrzymywania soli

        • przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali)

        • zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli

        • wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania

        • proponuje reakcję tworzenia soli średnio i trudno rozpuszczalnej

        • przewiduje wynik reakcji strąceniowej

        • identyfikuje sole na podstawie podanych informacji

        • podaje zastosowania reakcji strąceniowych

        • projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli

        • przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody)

        • opisuje zaprojektowane doświadczenia

        Uczeń:

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o zastosowaniach najważniejszych soli: chlorków, węglanów, azotanów(V), siarczanów(VI) i fosforanów(V) (ortofosforanów(V)).

         

         

         Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

        IX. Związki węgla z wodorem


         

        Ocena dopuszczająca

        [1]

        Ocena dostateczna

        [1 + 2]

        Ocena dobra

        [1 + 2 + 3]

        Ocena bardzo dobra

        [1 + 2 + 3 + 4]

        Ocena celująca

        [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

        Uczeń:

        • wyjaśnia pojęcie związki organiczne

        • podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel

        • stosuje zasady BHP w pracy z tlenkiem węgla(II)

        • definiuje pojęcie węglowodory

        • definiuje pojęcie szereg homologiczny

        • definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny

        • zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych

        • zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla

        • rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do czterech atomów węgla w cząsteczce)

        • podaje nazwy systematyczne alkanów (do czterech atomów węgla w cząsteczce)

        • podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów

        • podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów

        • przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego

        • opisuje budowę i występowanie metanu

        • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu

        • wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite

        • zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu

        • podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu

        • opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu

        • definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer

        • opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub roztwór manganianu(VII) potasu)

        Uczeń:

        • wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny

        • tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów

        • zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów

        • buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu

        • wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym

        • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu

        • zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy ograniczonym i nieograniczonym dostępie tlenu

        • pisze równania reakcji spalania etenu i etynu

        • porównuje budowę etenu i etynu

        • wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji

        • wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu

        • wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów

        • podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń

        Uczeń:

        • tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym)

        • proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów

        • zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy ograniczonym i nieograniczonym dostępie tlenu

        • zapisuje równania reakcji spalania etenu i etynu

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu

        • odczytuje podane równania reakcji chemicznej

        • zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu

        • opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej

        • wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia)

        • wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi

        • projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych

        • opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne

        Uczeń:

        • analizuje właściwości węglowodorów

        • porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych

        • opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność

        • zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne

        • projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów

        • analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym

        Uczeń:

        • wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o naturalnych źródłach węglowodorów oraz o produktach destylacji ropy naftowej i ich zastosowaniach

        • wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu

        • wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o właściwościach i zastosowaniu polietylenu

         

         Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

        X. Pochodne węglowodorów


         

        Ocena dopuszczająca

        [1]

        Ocena dostateczna

        [1 + 2]

        Ocena dobra

        [1 + 2 + 3]

        Ocena bardzo dobra

        [1 + 2 + 3 + 4]

        Ocena celująca

        [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

        Uczeń:

        • dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów

        • opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna)

        • wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów

        • zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych

        • wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna

        • zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy

        • zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów

        • dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe

        • zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce

        • wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne

        • tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu)

        • rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego)

        • zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego

        • opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów octowego i mrówkowego

        • bada właściwości fizyczne glicerolu

        • zapisuje równanie reakcji spalania metanolu

        • dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone

        • wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe

        • opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego)

        • definiuje pojęcie mydła

        • wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji

        • definiuje pojęcie estry

        • opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol)

        • opisuje najważniejsze zastosowania metanolu i etanolu

        • wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm

        • omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny)

        • podaje przykłady występowania aminokwasów

        Uczeń:

        • zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych

        • wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe

        • zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do czterech atomów węgla w cząsteczce)

        • zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu)

        • uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne

        • podaje odczyn roztworu alkoholu

        • zapisuje równania reakcji spalania etanolu

        • podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy)

        • tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do czterech atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne

        • podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)

        • bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego)

        • opisuje dysocjację elektrolityczną kwasów karboksylowych

        • bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego)

        • zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji elektrolitycznej kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)

        • zapisuje równania reakcji kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego) z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami

        • podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)

        • podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady)

        • zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego

        • wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym

        • podaje przykłady estrów

        • wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji

        • tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady)

        • opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu)

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu)

        • wymienia właściwości fizyczne octanu etylu

        • opisuje negatywne skutki działania metanolu i etanolu na organizm

        • bada właściwości fizyczne omawianych związków

        • zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych

        Uczeń:

        • wyjaśnia, dlaczego etanol ma odczyn obojętny

        • wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu

        • zapisuje równania reakcji spalania alkoholi

        • podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych

        • wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi

        • porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych

        • porównuje właściwości kwasów karboksylowych

        • dzieli kwasy karboksylowe

        • zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych

        • podaje nazwy soli kwasów organicznych

        • podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego)

        • określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego

        • projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego

        • zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów

        • tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi

        • tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi

        • zapisuje wzór poznanego aminokwasu

        • opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny)

        • opisuje właściwości omawianych związków chemicznych

        • bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków

        • opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

        Uczeń:

        • proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów

        • opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek)

        • przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów

        • zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych

        • zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż cztery atomów węgla w cząsteczce)

        • wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych

        • zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze

        • planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie

        • przewiduje produkty reakcji chemicznej

        • identyfikuje poznane substancje

        • omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji

        • omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania

        • zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej

        • analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu

        • zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny

        • opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego

         

        Uczeń:

        • wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje na temat zastosowań glicerolu

        • wyszukuje informacje na temat zastosowań kwasów organicznych występujących w przyrodzie

        • wyszukuje informacje o właściwościach estrów w aspekcie ich zastosowań

         

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.

        XI. Substancje o znaczeniu biologicznym


         

        Ocena dopuszczająca

        [1]

        Ocena dostateczna

        [1 + 2]

        Ocena dobra

        [1 + 2 + 3]

        Ocena bardzo dobra

        [1 + 2 + 3 + 4]

        Ocena celująca

        [1 + 2 + 3 + 4 + 5]

        Uczeń:

        • wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów i białek

        • definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów

        • definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol

        • wymienia czynniki powodujące denaturację białek

        • podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi

        • wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady

         

        Uczeń:

        • opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową

        • wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych

        • wymienia czynniki powodujące koagulację białek

        • bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy)

        • wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych

        Uczeń:

        • wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową

        • definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów

        • definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek

        • opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek

        • definiuje pojęcie wiązanie peptydowe

        • projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego

        • projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V)

        • planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych

        • opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

         

        Uczeń:

        • podaje wzór tristearynianu glicerolu

        • projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka

        • wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek

        • planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę

        • identyfikuje poznane substancje

        • wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych

        Uczeń:

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie tłuszczów (jako estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych), ich klasyfikacji pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego oraz o wybranych właściwościach fizycznych, znaczeniu i zastosowaniu tłuszczów

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie i właściwościach fizycznych oraz znaczeniu i zastosowaniu białek

        • wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie cukrów (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy), ich klasyfikacji oraz o wybranych właściwościach fizycznych, znaczeniu i zastosowaniu cukrów

         

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wszystkie treści z podstawy programowej oraz rozwiązuje zadania o wysokim stopniu trudności.